بازنمایی فرایندهای واجی لهجۀ گلپایگانی در چارچوب نظریۀ بهینگی

پژوهش حاضر به‌عنوان مطالعه­ای توصیفی-تحلیلی با هدف بررسی مهم‌ترین فرایند‌های واجی لهجۀ گلپایگانی در چارچوب نظریۀ بهینگی به نگارش درآمده‌است. در این پژوهش گونۀ معیار زبان فارسی که توسط گویندگان خبر در رسانۀ ملی به‌کار می‌رود، به‌عنوان صورت درونداد و لهجۀ گلپایگانی به‌عنوان یکی از لهجه‌های فارسی معیار، برونداد لحاظ ‌شده‌است. با توجه به تنوع تلفظ در روستاها و مناطق مختلف این شهرستان، در این پژوهش  تنها لهجۀ منطقۀ شهرنشینی و مرکزی گلپایگان بررسی شده‌است. داده‌های بررسی در این پژوهش توسط نگارنده که گویشور لهجۀ گلپایگانی است، از گفتار روزمرۀ گویشوران این لهجه گرد‌آوری شده‌است. نتایج این بررسی‌ نشان‌ می‌دهد پررخدادترین فرایندهای واجی در این لهجه، تضعیف، هماهنگی واکه‌ای، ناهمگونی واکه‌ای و قلب می‌باشد و از میان انواع فرایند تضعیف، سایشی‌شدگی و ناسوده‌شدگی از دیگر انواع تضعیف بیشتر وجود دارد. همچنین در چارچوب نظریۀ بهینگی، محدودیت‌های حاکم بر صورت‌های بهینه، اغلب از دستۀ محدودیت‌های نشانداری هستند.